‘Circulair denken en doen moet in de genen komen’

De voornaamste reden voor Actium om in te zetten op het realiseren van circulaire sociale huurwoningen is enerzijds het verbeteren van de betaalbaarheid. Het betekent immers dat duurzaamheid een belangrijke rol speelt en daardoor de totale woonlasten voor huurders stabiel kunnen blijven. “Je wilt je huurders goede huisvesting bieden.” Anderzijds ziet Hoogeveen het als taak van een corporatie om vanuit het oogpunt van goed rentmeesterschap. Dit door te zorgen voor de omgeving en de voetafdruk van de woning op de aarde zo klein mogelijk te maken. “En dan is blijven doorbouwen op de manier zoals we altijd hebben gedaan, zeker op de lange termijn geen optie. Grondstoffen raken op en de aarde raakt uitgeput. Dus we kunnen niet op de oude voet doorgaan.”

Weerbarstig

Circulair bouwen is echter sneller gezegd dan gedaan. Immers, de praktijk blijkt een stuk weerbarstiger. “Waar het om gaat”, zegt Hoogeveen, “is dat feitelijk het hele systeem op de kop gaat. Je moet weten wat je aan materialen in de woningen hebt en wat je bij de sloop van de gebouwen opnieuw kunt gebruiken. Circulair bouwen staat echt nog in de kinderschoenen. Hoe en wat is naar mijn gevoel nog een hele zoektocht.” Een zoektocht overigens die je volgens Hoogeveen samen met de markt moet doorlopen. “Je kunt de vraag ‘doe mij een circulaire huurwoning’ niet sec bij de markt neerleggen.”

Dat betekent dat Actium op een andere manier met marktpartijen moet gaan samenwerken. Een samenwerking die in zijn ogen stoelt op vertrouwen. Er verschijnt een glimlach op zijn gezicht als hij daar in één adem aan toevoegt, dat juist wantrouwen de traditionele samenwerking lange tijd domineerde. “Dus daar is echt een verandering nodig. En ook marktpartijen moeten bij circulair bouwen de keten op een andere manier moeten inrichten. Bijvoorbeeld omdat ze met andere toeleveranciers gaan werken die circulaire bouwmaterialen leveren.”

Definitie

De transitie begint volgens Hoogeveen echter met het definiëren van circulariteit. “Hoe bepalen we wat? Als het goed is houden de gebruikte materialen een restwaarde. Hoe ga je daarmee om? Want onder aan de streep staat er toch een bedrag om te betalen.”

Tegelijkertijd, en dat maakt het geheel volgens Hoogeveen er niet gemakkelijker op, is het niet de enige uitdaging waar Actium voor staat. “We hebben namelijk ook nog te maken met de enorme vraag naar woningen en het aardgasvrij maken van de bestaande voorraad. Kortom, er komt nog wat op ons af.”

Hoewel circulair bouwen gevoelsmatig nog in de kinderschoenen staat is het inmiddels wel uit de geitenwollensokkensfeer. “Bij Actium hebben we al flink wat stappen gezet. We zijn er dan ook alweer zo’n 3,5 half jaar mee bezig.” Maar tegelijkertijd is het kantelpunt volgens hem nog niet bereikt. “Op een schaal van één op honderd zitten we nu op veertig. Intern moet de circulaire mindset echt nog groeien.” Dat proces bestempelt Hoogeveen overigens wel als een belangrijk onderdeel van de transitie. “Je moet het als organisatie in de genen krijgen zodat circulair denken en dat uitvragen gewoon zijn. In de transitie is dat vaak onzichtbaar maar wel van wezenlijk belang. Dat kost tijd. Voor de gehele transitie heb je, denk ik, zo’n tien jaar nodig. Hoe je dat voor elkaar krijgt?”, herhaalt Hoogeveen de vraag. “Nou, door samen doelen te stellen, niet alles te accepteren en medewerkers mee op sleeptouw nemen om projecten te laten zien.”

Plan C(irculair)

Het eindbeeld heeft hij daarbij trouwens wel op het netvlies staan. “Mijn droombeeld is dat natuurinclusief bouwen, circulair en biobased de norm is voor wat wij als opdrachtgever uitvragen. En dat we ook betaalbare circulaire sociale huurwoningen kunnen realiseren.”

Vooral als het gaat om betaalbaarheid is dat laatste nog lang niet zo ver. Dat bewijst wel de pilot voor het realiseren van circulaire sociale huurwoningen in de Assense wijk Kloosterakker. Dit pilotproject draagt de naam Plan C(irculair) en hiervoor is Actium een samenwerking aangegaan met Dura Vermeer, Bio-inspired architect Mireille Langendijk en Designbureau INC. Als specialist op het gebied van hergebruik en secundaire grondstoffen is Cirkelen bij de samenwerking betrokken. Over de actuele stand van zaken van Plan C zegt Hoogeveen: “Het schetsontwerp is klaar en technisch is het in orde. Alleen het prijskaartje kunnen we nog allesbehalve betaalbaar noemen. Dat is de rauwe werkelijkheid. We passen nu waar mogelijk de zogenoemde kaasschaafmethode toe, maar daarmee kom je er nog niet.”

Zoektocht

Na een korte stilte zegt hij dat ook dit hoort bij die zoektocht naar een circulaire toekomst hoort. “We moeten het met elkaar oplossen. Dan is het belangrijk dat we elkaars kracht gebruiken. Het zal duidelijk zijn dat het een langdurig proces is. We moeten een stip zetten om iets te realiseren. En ik begrijp ook de aandacht die er voor de pilots is, je wil iets tastbaars kunnen laten zien. Maar de weg ernaar toe is minstens even belangrijk, zo niet belangrijker.”

Drenthe Woont Circulair

De inspanningen van Actium staan in Drenthe overigens niet op zichzelf. De woningcorporatie trekt met nog zeven andere Drentse woningcorporaties op in het programma ‘Drenthe Woont Circulair’. Binnen dit programma zijn de acht corporaties op zoek naar de circulaire sociale huurwoning die betaalbaar, herhaalbaar en opschaalbaar is. Deze zoektocht heeft de vorm van een zogenoemde proeftuin. Binnen de proeftuin zijn zes verschillende pilotprojecten actief waar Plan C er dus één van is.

Impact!