Impact!

Bouwbedrijf Gebroeders van Herpen B.V heeft al zo’n tachtig jaar ervaring in het realiseren van nieuwbouwprojecten. De vaklieden van de timmerfabriek maken ramen, deuren, dakkapellen en sinds kort ook complete prefab gevels van samengeperst stro.

Deze omschakeling van traditionele bouw naar biobased bouwen is ontstaan vanuit een samenwerking met Strotec. De twee bedrijven vormen samen Strotec Gevel. “Via een project met Collectief Particulier Opdrachtgeverschap zijn we met elkaar in contact gekomen. Ze vroegen of we interesse hadden om mee te doen,” vertelt Van Nistelrooij.

Uiteindelijk moeten we allemaal gaan kijken naar milieuvriendelijk bouwen, dus we hebben deze sprong gewaagd.

De voordelen van stro

Strotec levert losse panelen van stro aan Van Herpen. Het bouwbedrijf maakt van die panelen en houtvezelplaten complete prefab gevels van stro met kozijnen, ramen en deuren. Dat gebeurt in een goed geconditioneerde hal. Daarna kunnen de wanden op locatie efficiënt samengevoegd worden tot een compleet huis. De binnenkant van stro zorgt voor een zeer gunstig klimaat binnen in de woning. “Stro is niet alleen goed voor de bouw en het milieu maar ook voor de boeren zelf,” legt Van Nistelrooij uit. “Ik ben geen boer maar heb vernomen dat sommige gewassen de grond uitputten, dat is bij stro niet het geval.” Het is hergroeibaar en hoeft ook nauwelijks bewerkt te worden, het moet volgens hem alleen droog zijn.

“Voor een bouwbedrijf maakt het niet uit of je een strogevel aan het engineeren bent of een kalkzandsteengevel. In beiden moet je werk- en controletijd steken,” gaat hij verder. “Het knelpunt ligt bij gemeentes, marktpartijen en woningcorporaties, die vertrouwen moeten krijgen in dat het werkt en dat het kan."

Het is de samenwerking die deze innovatie mogelijk maakt.

De eerste loodjes

Dat het werkt, is bewezen. Dankzij het samenwerkingsverband zijn er al verschillende voorbeeldhuizen gebouwd. Zo heeft Van Herpen B.V. samen met Strotec en architecten|en|en de tender voor het Natuurhuis van Ballast Nedam gewonnen. In het Noord-Brabantse Heeze gaan ze acht biobased, energie-positieve en natuur-inclusieve huizen bouwen. Dit pilotproject is voor 95 procent gemaakt van biobased materiaal. Ook de modelwoning in Heesch en het torentje op de Dutch Design Week zijn mooie voorbeelden. Van Nistelrooij: “Het zijn de samenwerking en de subsidie die deze innovaties mogelijk maken. Van Herpen en Strotec zitten vol met praktische mensen die de uitvoering mogelijk kunnen maken. Er is ook specialistische kennis nodig.” Daar zorgden de Techneuten van TNO (experts op emissiereductie) voor. Een creatieve architect is nodig om een mooi ontwerp te maken. En tot slot was er Holland Houtland met praktische ondersteuning, zoals de planning en projectbegeleiding. Er staat nu een strak productieproces waarmee we de gevels produceren.

Knelpunten en stappen wagen

Alhoewel er veel belangstelling is voor de nieuwe bouwmethode, zijn gemeentes en woningcorporaties soms nog huiverig om te kiezen voor een niet-traditionele bouwmethode. “Er zijn veel partijen komen kijken naar onze modelwoning en allemaal zijn ze onder de indruk van de innovatie. Maar vervolgens moeten ze die stap naar duurzaam bouwen wel durven wagen.” Dat is soms lastig in een oververhitte woningmarkt, waar snel nieuwe huizen bij moeten komen. “Je kan de overstap naar duurzaam bouwen niet forceren, maar je kunt het wel sturen,” is zijn mening. “Het is voornamelijk de onderzoeks- en opstartfase die geld kosten.” Subsidies zijn daarom een uitkomst. Van Herpen en Strotec Gevel konden van de grond komen dankzij het subsidietraject ‘Emissieloos bouwen’. “Als bedrijf moet de eigen stap naar milieuvriendelijk bouwen natuurlijk ook wel haalbaar zijn qua eigen investering, enthousiasme van medewerkers en het moet rendement op gaan leveren.”

Nadat er een prachtig initiatief ontwikkeld is, moet er nog rekening worden gehouden met allerlei regels vanuit de overheid. Soms is het idee er, maar houdt de overheid nog vast aan een oud systeem. “Zo zijn we nu ook in de modelwoning aan het testen met een kleiner vermogen warmtepomp zonder buitenunit. De nieuwe warmtepomp werkt net zo goed als de oude met een groter vermogen. Het bouwbesluit dicteert echter, dat de kleine in de rekenmethode niet voldoet voor deze woning en dat daarom de warmtepomp met het grotere vermogen moet worden gebruikt.”

Dit soort regels zitten innovatief bouwen in de weg. “De gemeentes zouden zelf meer vrijheid moeten krijgen met biobased projecten. Er zijn veel subsidieregelingen wat betreft onderzoek en overleg, maar er is te weinig output in de vorm van het realiseren van grotere projecten”, zegt Rob van Nistelrooij stellig. Hier is de kracht van pioniers onmisbaar.

We moeten minder praten en meer doen.

Opschalen en dromen

Zo heeft bijvoorbeeld één van deze pioniers opdracht gegeven voor een groot nieuwbouwproject. Woningcorporatie Trudo laat 89 woningen bouwen aan de Rustenburgstraat in Eindhoven. “Het kan dus wél,” aldus Van Nistelrooij. “Zolang de woningcorporaties maar de stap willen en durven te zetten. Als Trudo het kan, kunnen andere woningcorporaties het ook.” Ook qua wet- en regelgeving hebben de prefab gevels van stro een streepje voor. “Het mooie aan deze prefab gevels is dat dit systeem nu al direct op de markt mag komen. Alles is gecertificeerd voor de Nederlandse markt.” Van Herpen kan dus vol aan de bak.

Om deze extra tak van Van Herpen B.V. op te schalen, zijn er dromen om een nieuwe fabriek te bouwen in Heesch. Hier kan het bedrijf de strogevels, mét ramen en deuren, op grotere schaal prefab gaan produceren. “Het zou fantastisch zijn als we de productie verder kunnen opschalen. Maar als ondernemer moet ik eerst aan de markt laten zien dat het werkt en dat het rendabel is, dan pas kunnen we verder gaan met dromen. We moeten minder praten en meer doen en dan zou dit één van de bouwstenen van de toekomst kunnen zijn.”